Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin, Türkiye Varlık Fonu (TVF) bünyesindeki Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi’nin (BOTAŞ) bilançolarının halka arz sürecini Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) taşıdı.

Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın katıldığı bir televizyon programında Karadeniz’de keşfedilen doğalgaz rezervi hakkındaki sorulara cevap verirken, “Bu son süreç gerek TPAO ve gerek BOTAŞ’ı farklı bir lige çıkaracak. Önümüzdeki yakın süreçte bu keşiflerin gelişmesiyle birlikte gerek TPAO, gerek BOTAŞ’ın bilançoları önce yurt içi, sonra yurt dışı olabilir, halka arz sürecinin de önünü açacak” sözlerini hatırlatan TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Üyesi Dr. Müzeyyen Şevkin, “Borsa İstanbul’un yüzde 10’luk payının Katar Yatırım Otoritesi’ne (QIA) devrinin ardından akıllara “Sırada TPAO ve BOTAŞ mı var?” sorusu geliyor” dedi.

“KARADENİZ’DEKİ DOĞALGAZ REZERVİ EKONOMİK DEĞERE NASIL DÖNÜŞECEK?”

Konuyu meclis gündemine taşıyan Dr. Şevkin, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in ayrı ayrı yanıtlaması istemiyle 7 maddelik soru önergesi sundu.

Karadeniz’de keşfedildiği açıklanan 320 milyar metreküplük doğal gaz rezervinin ekonomik değere dönüştürülmesi, gazın çıkartılarak, üretilerek boru hatları ya da sıvılaştırma yoluyla kullanıma sunulmasının oldukça ciddi bir süreyi ve yüklü miktarda bir finansmanı gerektirdiğini vurgulayan Dr. Şevkin, “Mevcut koşullarda yurt dışından sermaye çekemeyen, mevcut yabancı sermayenin de çıkışta olduğu Türkiye’nin en az 5-9 milyar dolar arasında tahmin edilen yatırım tutarını kısa sürede karşılaması ya da yurt dışından uygun koşullu döviz finansmanı sağlaması oldukça güç görünmektedir. Bugünkü piyasa fiyatlarından parasal tutarının 45-65 milyar dolar olduğu ifade edilen bu gazın 2023’e kadar nasıl ve hangi yatırımla kullanıma sunulacağı soruları karşılıksız kalmaktadır” dedi.

“HİSSELER SATILACAK MI?”

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yasalaşan “Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile TPAO’dan sonra BOTAŞ’ın da Kamu İhale Kanunu (KİK) denetiminden uzaklaştırıldığını, kaldı ki TPAO ve BOTAŞ’ın bünyesinde yer aldığı TVF’nin de hem Kamu İhale Kanunu’na hem de Sayıştay denetimine tabi olmadığını dile getiren Dr. Şevkin, önergesinin açıklama bölümünde, “Karadeniz’de bulunduğu söylenen doğalgaz rezervinin çıkarılmasındaki finansman darboğazının aşılması amacıyla TPAO ve BOTAŞ hisselerinin satılacağına yönelik iddialar kamuoyunu meşgul etmektedir” diye konuştu.

19 Ağustos 2016’da kabul edilen 6741 sayılı Kanunla kurulan Türkiye Varlık Fonu’nun sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlama, yurtiçinde kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırma, dış kaynak temin etme, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etme amacı taşıdığını kaydeden Dr. Şevkin, TVF bünyesinde 23 şirket, 2 lisans ve çeşitli taşınmazlar olduğunu, TVF portföyündeki şirketlerin öz kaynak büyüklüğünün 177 milyar lirayı bulduğunu, Türkiye’de enerji sektörünün gözbebeği olan TPAO ve BOTAŞ’ın da TVF bünyesindeki şirketler olduğunu hatırlattı.

Dr. Şevkin’in Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in ayrı ayrı yanıtlaması istemiyle meclise sunduğu sorular şöyle:

1-    Elektrik Piyasası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile bütün doğalgaz ihaleleri Kamu İhale Kanunu kapsamından çıkarılmış, TVF şirketleri olan TPAO ve BOTAŞ’ın yaptığı ihaleler de denetimden uzaklaştırılmıştır. Bu kararın arkasında TPAO ve BOTAŞ’ın satışı mı vardır?

2-    Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın katıldığı bir televizyon programında “Önümüzdeki yakın süreçte TPAO ve BOTAŞ’ın bilançoları önce yurt içi, sonra yurt dışı olabilir, halka arz sürecinin de önünü açacak” açıklaması, ekonomi yönetiminin önündeki finansman modelinin TPAO ve BOTAŞ’ın özelleştirilmesiolacağına yönelik bir işaret değil midir?

3-    Türk Telekom’un blok satış yoluyla çoğunluk hissesinin devredildiği bilinmektedir. TPAO ve BOTAŞ’ın özelleştirilme planı sadece halka arz değil blok hisse satışını da içermekte midir?

4-      TPAO ve BOTAŞ’ın halka arz yoluyla yerli ve yabancılara satılarak özelleştirme planının ardından bu hisseleri toplayacak bir takım yerli ve özellikle Katarlı yabancı kuruluşlar vasıtasıyla el değiştireceği iddiaları doğru mudur?

5-    TPAO’nun petrol alanında, BOTAŞ’ın ise doğal gaz alanında tekel konumunda iken Türkiye’nin en köklü ve eski enerji şirketlerinin içeride ve dışarıda yerli ve yabancı alıcılara hisse arzı yoluyla özelleştirilmesi, Türkiye’nin enerji güvenliğini büyük bir risk altına almayacak mıdır?

6-    Hisse satışı ya da blok hisse yöntemiyle yabancı ellere geçecek enerji kontrolünün Türkiye’nin enerji güvenliğinin tehdit edilmesine zemin hazırlamayacak mıdır?

7-      21 Ağustos 2020’de Karadeniz’de keşfedildiği açıklanan 320 milyar metreküplük doğal gaz rezervinin ekonomik değere dönüştürülmesi için bugüne kadar hangi çalışmalar yapılmıştır? Çalışmalarda gelinen son aşamayı açıklar mısınız?